Układ ABO
Najważniejsi członkowie załogi Erytrocytu pochodzą z planety (układu) ABO. Nazywają się A i B. Występują nie tylko na krwinkach czerwonych, są obecni także na limfocytach, płytkach krwi, czy komórkach większości narządów z wyjątkiem układu nerwowego.
Członkowie załogi pochodzący z planety ABO na statku Erytrocyt mogą występować w parach lub pojedynczo, lub nie być ich w ogóle. Jeśli na statku jest tylko antygen A masz grupę A, jeśli antygen B jesteś grupy B. W przypadku grupy AB na Erytrocycie są A i B, brak mieszkańców z planety ABO oznacza się jako grupę O.
Antygeny A i B są bardzo „słodkimi” kosmitami tzn. posiadają w swojej budowie cukry. Co jest ważne przy produkcji przeciwciał, o czy pisze dalej.
Mieszkańcy planety ABO zostali odkryci w 1900 przez austriackiego badacza Karola Landsteinera. Opisał on zasadę oznaczania grupy krwi, zwaną regułą Landsteinera, która stosujemy do dziś. Mianowicie: „W surowicy/osoczu zdrowych osób występują ciągle przeciwciała do antygenu z układu ABO nieobecnego na ich krwinkach czerwonych.” Zatem osoba grupy A będzie miała przeciwciała anty-B, a osoba z grupą B ma przeciwciała anty-A. We krwi osób z grupą O będą przeciwciała zarówno anty-A, jak i anty-B. Ludzie z grupą krwi AB nie będą mieli ani anty-A ani anty-B w surowicy.
Są to przeciwciała głównie klasy IgM (jak pisałam w innym artykule wcześniej-patrz), które szybko łączą się z dużą ilością krwinek i prowadzą do ich szybkiego niszczenia. Dlatego też przy toczeniu krwi stosuje się zasadę, że dawca i biorca krwi powinni być tej samej grupy. W wyjątkowych przypadkach, osoby grupy A lub B mogą otrzymać krew grupy O. Osoba grupy krwi AB może otrzymać krew każdej grupy (O, A, B). Występowanie tych przeciwciał ma również znaczenie w przypadku transplantacji narządów i w ciąży.
Przeciwciała do antygenów ABO powstają naturalnie. To znaczy, że ich wytwarzanie jest stymulowane, przez czynniki środowiska, a nie przez przetoczenie krwi czy ciąże. Cukry, które są bardzo podobne do antygenów grupy krwi ABO, występują w naturze. Nasz układ odpornościowy napotyka „brakujące” antygeny grupy krwi w żywności lub w mikroorganizmach. Powoduje to ciągle produkcje przeciwciał.
Ryzyko choroby hemolitycznej płodu/noworodka
Większość przypadków konfliktu, które wynikają z niezgodności w układzie ABO, przebiega łagodnie i nie wymaga leczenia krwią u noworodka. Jest to spowodowane tym, że antygeny z układu ABO mają słabszą ekspresję na krwinkach płodu. Poza tym przeciwciała w ABO są głównie klasy IgM, które nie przechodzą przez łożysko.
Konflikt w układzie ABO dotyczy głównie kobiet grupy O, które mają dzieci grupy A lub B. U tych kobiet w czasie ciąży dochodzi do przenikania krwinek dziecka, które maja antygen A lub B, co powoduje, że wytwarzania przeciwciał anty-A lub anty-B klasy IgG. W czasie ciąży IgG przechodzą przez łożysko i przyczepiają się do krwinek dziecka. W przypadku konfliktu w układzie ABO niszczenie krwinek dziecka przez przeciwciała następuje po porodzie. Co może się objawiać wzrostem bilirubiny u noworodka i koniecznością fototerapii. Podwyższony poziom bilirubiny może utrzymywać się kilka tygodni po porodzie.
Konflikt w układzie ABO nie występuje u kobiet grupy AB oraz wówczas gdy ojciec jest grupy O. Dlaczego? Osoby grupy AB nie produkują przeciwciał z układu ABO. W tym drugim przypadku – dziecko może mieć grupę krwi matki lub O (po ojcu).